FESTIVAL 1 PISCA – Momčilo Nastasijević

Međuopštinski istorijski arhiv Čačak, Gospodar Jovanova 2

Ova međugradska saradnja znači, izmedju ostalog, i promociju vrhunskih kulturnih vrednosti, za koje se Kulturni centar Beograda zalaže u svim svojim programima, u drugim sredinama.

Festival jednog pisca posvećen Momčilu Nastasijeviću nakon Gornjeg Milanovca seli se u Čačak, čime se nastavlja međugradska saradnja Kulturnog centra Beograda sa srodnim institucijama u Srbiji. Smisao i važnost ove saradnje su višestruki. Na prvom mestu, Momčilo Nastasijević je deo svojih školskih godina proveo u Čačku, gde je upoznao brojne živopisne figure, koje su postale prototipovi za likove njegove proze. U tom smislu „povratak“ Momčila Nastasijevića u Čačak podrazumeva vraćanje neke vrste simboličnog duga prema ovom gradu. Na drugom mestu, ova međugradska saradnja znači promociju vrhunskih kulturnih vrednosti, za koje se Kulturni centar Beograda zalaže u svim svojim programima, u drugim sredinama. Na taj način, i to je zapravo najvažnije, Kulturni centar Beograda se aktivno uključuje u program decentralizacije kulture, koja ne znači, kako se to često pogrešno ističe, puko dostavljanje većih količina novca drugim kulturnim sredinama, nego mnogo više dostupnost sadržaja visoke kulture svim sredinama podjednako.

Momčilo Nastasijević (Gornji Milanovac 6. 10. 1894 – Beograd 13. 2. 1938) pesnik, pripovedač, dramski pisac i esejista, spada u red najzagonetnijih srpskih pisaca. Tajnovitost obavija svaki delić sveta koji je u svojoj literaturi izgradio. Zbog sasvim specifičnog jezika koji je konstruisao, uzbudljiv je i sam postupak oblikovanja tog sveta, koji se u isto vreme može doživeti i kao arhaičan i kao veoma moderan. Nastasijević peva „čudnim“, ali ipak na neobjašnjiv način nama bliskim jezikom u pokušaju da pronikne u „zagonetku“ bića.
Nastasijevića, iako bliskog avangardnom iskustvu, mnogi zapravo doživljavaju kao izdvojenu figuru međuratne srpske književnosti.
Jezička ekonomičnost i eliptičnost, kao najmodernije pesničke strategije s jedne strane, i leksika koja kao da dolazi sa najstarijeg izvora srpskog jezika sa druge, označavaju raspolućenost između visoke modernosti i „poklonjenja“ tradiciji. A to je „borba“ koja se u srpskom društvu čini se, vodi oduvek pa i danas. Međutim, ovo delo pre svega poziva na preispitivanje ljudskosti pojedinca, i to je osnovni razlog zbog kojeg, i u ovom vremenu, preciznije – u odsustvu vremena za sopstveni unutrašnji svet, čitanje Nastasijevića jeste izazov.
Momčilo Nastasijević, osim istoriji srpske književnosti i kulture, priprada i istoriji obrazovanja i profesorske profesije ovog grada. Bio je jedan od omiljenih profesora književnosti i jezika, u Beogradu (1921–1938) najpre u Prvoj, a zatim u Četvrtoj muškoj gimnaziji, gde su predavali i Miloš Crnjanski i Dušan Matić.